Wie is Titus Brandsma?
(In het kort)
Jonge Jaren
Anno Sjoerd Brandsma werd geboren als zoon van Tjitsje en Titus Brandsma op 23 februari 1881 in Ugoklooster, bij Bolsward in Friesland. Het gezin Brandsma bestond uit vier meisjes en twee jongens, van wie Titus de op één na jongste was. Vijf van de broers en zussen zouden later kiezen voor het religieuze leven.
Het gezin had een melkveebedrijf, en verkocht melk en kaas die op de boerderij zelf werden gemaakt. Anno’s vader zette zich in voor het behoud van de Friese cultuur en was actief in de lokale politiek.
Na zijn middelbare schoolopleiding bij de Franciscanen in Megen (nabij Oss in Noord Brabant) besloot Anno in te treden in de Karmelorde.
Hij begon zijn noviciaat in Boxmeer in september 1898 en nam de naam van zijn vader Titus aan als zijn kloosternaam. In oktober 1899 legde hij zijn eerste professie af en op 17 juni 1905 werd hij tot priester gewijd.
Na verdere studie aan de Gregoriana Universiteit in Rome promoveerde hij in 1909 tot doctor in de wijsbegeerte. Titus had ook een grote belangstelling voor spiritualiteit en voor journalistiek, twee gebieden die, samen met zijn academische bezigheden, een groot deel van zijn levenswerk zouden uitmaken.
Werk en missie
In 1923 was Titus één van de oprichters van de Katholieke Universiteit Nijmegen, en werkte er als hoogleraar en bestuurder. In het academisch jaar 1932-33 was hij Rector Magnificus.
Als pater Karmeliet deelde hij de spirituele traditie van de Orde ook graag met mensen buiten de universiteit.
Hij reisde veel om lezingen te geven over Karmelitaanse spiritualiteit. Ter voorbereiding van een lezingentournee in de Verenigde Staten in 1935 verbleef hij enige tijd in de Karmelkloosters in Dublin en Cork in Ierland.
Hij was actief op vele maatschappelijke terreinen, zoals onderwijs, Friese taal & cultuur en vredeswerk.
Journalistiek
Titus ontwikkelde ook zijn belangstelling voor journalistiek en andere media. Eind 1935 werd hij de geestelijk adviseur van de bond van katholieke journalisten. In deze functie stimuleerde hij het verzet tegen de publicatie van nazi-propaganda in katholieke kranten en in de pers in het algemeen. Hij was vooral kritisch over het antisemitisme. Toen de nazi’s Nederland binnenvielen in mei 1940, moedigde hij de bisschoppen aan zich uit te spreken tegen de vervolging van de Joden en de schending van de mensenrechten in het algemeen door de bezetters.
Door dit te doen, viel hij op bij de autoriteiten.
Arrestatie en martelaarschap
Het aanzetten van katholieke kranten om te weigeren nazi-propaganda af te drukken bezegelde het lot van Titus. Titus had toegezegd aan elke redacteur persoonlijk een brief van de bisschoppen te overhandigen. In deze brief werden de redacteuren geïnstrueerd niet te voldoen aan een nieuwe wet die hen verplichtte nazi-advertenties en -artikelen af te drukken. Titus had veertien redacties bezocht toen hij op 19 januari 1942 in Nijmegen door de Gestapo
werd gearresteerd.
Titus werd gevangen gezet in Scheveningen en Amersfoort voordat hij in juni naar Dachau werd vervoerd.
Onder het strenge regime daar ging zijn gezondheid snel achteruit en kwam hij in de derde week van juli in de ziekenbarak terecht. Hij verdroeg zijn martelgang gelijkmoedig en bemoedigde zijn medegevangenen. Op 26 juli 1942 werd hij gedood met een dodelijke injectie.
Op de dag dat hij stierf, gaven de Nederlandse bisschoppen een pastorale brief uit waarin zij krachtig protesteerden tegen de deportatie van Joden uit Nederland.
TItus Brandsma werd op 3 november 1985 in Rome zalig verklaard door paus Johannes Paulus II en op 15 mei 2022 heilig verklaard door paus Franciscus.
Meer informatie over Titus Brandsma vindt u verderop in deze pagina. U leest een aantal van zijn teksten; De documentaire van ruim 18 minuten begint met een tekstfragment van Titus en onderaan deze pagina hebben we een uitgebreide beschrijving van zijn leven, zijn studie, zijn werk, zijn mystiek en zijn martelaarschap opgenomen.
Documentaire over het leven van Titus Brandsma
Scenario en script – Hans Kuilder
In samenwerking met Kees Waaijman
Hier kunt u kijken naar een documentaire die in opdracht van het Titus Brandsma Memorial gemaakt is, en in 18 minuten de belangrijkste kenmerken uit het leven van Titus Brandsma aan bod laat komen.
Het leven Titus Brandsma
Biografie
De zalige Titus Brandsma (1881 – 1942) is een van de meest inspirerende karmelieten voor de hedendaagse wereld. Naar hem zijn kerken, scholen en straten vernoemd.
Hij werd in 1881 geboren als Anno Sjoerd Brandsma in Oegeklooster een gehucht in Friesland nabij Bolsward. Titus, koos hij later als kloosternaam.
De sociaaleconomische achterstandspositie van de Friese katholieken heeft op het leven van Titus Brandsma een grote invloed gehad. Zijn inzet voor de emancipatie van Nederlandse en Friese katholieken, vooral op de gebieden van onderwijs en journalistiek, heeft hier zijn oorsprong.
Op 17-jarige leeftijd koos Titus voor intrede in de Karmelorde. Al in de eerste jaren van zijn kloosterleven kwam hij in contact met mystieke geschriften. Op het gebied van de studie van mystiek en spiritualiteit zouden later zijn grootste verdiensten liggen.
In 1923 werd Titus Brandsma benoemd tot hoogleraar wijsbegeerte en mystiek aan de dan opgerichte Katholieke Universiteit in Nijmegen. Hij heeft baanbrekend werk verricht met de verzameling en beschrijving van middeleeuwse mystieke geschriften. Zijn interesse was echter niet alleen studieus gericht. Hij was zeer bewogen om de persoonlijke godsrelatie van mensen, zoals blijkt uit zijn diesrede van 1932.
In de jaren ’30 heeft Titus Brandsma bij vele gelegenheden gewaarschuwd tegen de gevaren van het opkomend Nationaalsocialisme. Tijdens de eerste bezettingsjaren bleef Titus zich verzetten, vooral via onderwijs en journalistiek. Op 19 januari 1942 werd hij door de Gestapo gearresteerd en beschuldigd van sabotageactiviteiten. Er volgden enige weken ondervraging op het bureau van de Sicherheitsdienst op het Binnenhof in den Haag. In deze periode schreef hij o.a. het geschrift Mijn Cel – Dagboek van een gevangene. Niet lang daarna begon zijn laatste reis, via verschillende gevangenissen, richting het concentratiekamp Dachau. Hier stierf hij op 26 juli 1942.
Godsbegrip
Rede gehouden te Nijmegen, 17 October 1932 op de Dies Natalis der
R.K. Universiteit door Prof. Dr. Titus Brandsma o.carm.
U kunt de rede inzien op de website Writings of Titus Brandsma
Gewone dingen groots doen
Wij zijn niet geroepen
om in het openbaar levend
grootse, opvallende en druk besproken dingen te doen.
Dat zou tegen de eenvoud zijn,
zoals wij die bedoelen te praktiseren.
Maar het is wel onze plicht,
de gewone dingen op grootse wijze te doen,
dat is met een zuivere intentie
en de inzet van heel de persoonlijkheid.
Wij verlangen niet vooraan te staan
en toegejuicht te worden vanwege prestaties,
waartegen de mensen van de wereld
plegen op te zien.
Wij wensen alleen maar
op te vallen door onze eenvoud en oprechtheid.– Titus Brandsma –
- Titus Brandsma _God zoeken
De menselijke ziel zoekt God
In hem vindt zij rust.
Zij zoekt hem langs alle wegen.– Titus Brandsma –
- Titus Brandsma _
