Werkcollege Filosofie
Hartmut Rosa en zijn onderzoek naar de onbeschikbaarheid van de wereld en het leven
De filosofie komt pas waarlijk tot leven wanneer je samen met anderen primaire teksten leest en daarover met elkaar in gesprek gaat, vandaar dat FIAND behalve hoorcolleges ook werkcolleges aanbiedt. Tijdens deze cursus gaat onze aandacht uit naar de Duitse socioloog en filosoof Hartmut Rosa, die in het Nederlandse taalgebied een toenemende bekendheid geniet, zoals blijkt uit de vertaling van enkele van zijn boeken. Onze keuze is gevallen op het boek met de titel Onbeschikbaarheid (de oorspronkelijke titel luidt Unverfügbarkeit).
Verdere inhoud
In dit boek verdedigt Rosa de stelling ‘dat een volledig beschikbaar gemaakte wereld een wereld zou zijn die voor ons “dood” is, waarmee we niet langer een levende relatiekunnen aangaan, waarin we onszelf bevriezen in een soort collectieve “burn-out”, terwijl we onszelf kapotlopen in een tredmolen’ (p. 12). Zeker vanaf de moderne tijd streeft de mens ernaar de wereld volledig beheersbaar en beschikbaar te maken door middel van berekeningen, doch ondanks alle successen wordt hij steeds weer opnieuw geconfronteerd met de fundamentele onbeschikbaarheid van de wereld en het leven. De recente corona-pandemie leverde eens temeer het bewijs dat we nooit volledig heer en meester over de wereld en het leven zullen zijn. En dat is maar goed ook, want zouden we in onze megalomane opzet slagen dan staan we uiteindelijk oog in oog met een doodse wereld. Voor Rosa is hier sprake van een wereld waarmee geen resonerende relatie mogelijk is, een wereld waarnaar we niet hoeven te luisteren aangezien hij in zijn doodsheid nietszeggend is geworden. Een van de sleutelbegrippen van Rosa is het begrip ‘resonantie’, waar we tijdens de lezing van de tekst wat meer zicht op hopen te krijgen. In ieder geval is voor een resonerende relatie met de wereld een andere manier van in-de-wereld-zijn vereist. Uiteindelijk gaat het om een toegankelijkheid van de wereld zonder dat zij met beschikbaarheid mag worden verward.
Voor een uitvoeriger cursusbeschrijving verwijzen we naar de website Fiand.nl
Over de docent Nico Dieteren
De docent drs Nico Dieteren verzorgt al bijna vijfentwintig jaar cursussen filosofie voor diverse instellingen. Zo werkte hij bijvoorbeeld van 1996-2020 voor het onlangs ter ziele gegane HOVO Nijmegen (verbonden aan de Radboud Universiteit).
Verdere bijzonderheden
Over de kosten
Voor tien colleges is de prijs € 120.
Onderwijsvorm
4 werkcolleges met maximaal 12 deelnemers.
Literatuur
De tekst wordt beschikbaar gesteld tijdens de colleges
