Wanneer u vanuit het Keizer Karel plein over de oprijlaan naar de Titus Brandsma Gedachtenis kerk loopt,
passeert u eerst de wachters, daarna ziet u links en rechts hekken,
met daarin meerdere openingen in de vorm van een T.
Vervolgens passeert u het smeedijzeren toegangshek, daarna rechts van u
de plaquette voor Titus Brandsma, om tenslotte aan te komen op de Titushof.
Op dit plein loopt u direct tegen het hoge gedenkteken voor Titus Brandsma aan.
Links daarvan ziet u de vredesvlam. Het plein wordt omrand door
de vredesmuur aan de ene kant en de de Karmelmuur aan de andere kant.
Wij willen hier met u langs al deze objecten gaan en van elk de betekenis vertellen,
wie de ontwerper is en wanneer ze geplaatst zijn.
Stoer en stevig en verrichten deze wachters hun taak: de bezoeker verwelkomen en het Titus Brandsma Memorial aankondigen.
Wat betekent toch die T die we bovenin de zuil kunnen waarnemen?
De T staat voor Tau, de negentiende letter van het Griekse alfabet.
Deze staat symbolisch voor leven en verrijzenis.
Het is een teken van vrede en vriendelijkheid.
Met een feestelijke opening is op 12 september 2015 gevierd dat de monumentale toegangspoorten van de Titus Brandsma Gedachteniskerk in hun oude luister zijn hersteld. De toenmalige wethouder voor cultuur Ben van Hees heeft samen met Niek Wouters, een leerling van het Hooghuis (waar ook het Titus Brandsma Lyceum deel van uit maakt) in Oss, en in aanwezigheid van vele belangstellenden de poorten geopend.
Een project van 5 jaar werd daarmee voltooid. Een project van vakmanschap en noeste arbeid, onder leiding van meestersmid Otto van Dijk, samen Gerard Damen en leerlingen van de afdeling techniek van Hooghuis-Zuid te Oss. Een meesterstuk van ambachtelijk vakmanschap.
De restauratie is gebeurd op authentiek, ambachtelijke wijze, waarbij is uitgegaan van de richtlijnen van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
De poorten zijn dus gerestaureerd zoals ze ooit zijn gesmeed. De precieze herkomst van de poorten is niet bekend, maar wel weten we dat
ze waarschijnlijk rond 1900 gemaakt zijn.
De Grootste Nijmegenaar
Bij gelegenheid van het 2000 jarig bestaan van de stad Nijmegen in 2005 is Titus Brandsma verkozen tot grootste Nijmegenaar aller tijden.
De kunstenaar Jos Mertens heeft naar aanleiding hiervan een hardstenen plaquette (80 bij 80 cm) ontworpen met daarop het gezicht van Titus Brandsma en een symbolische weergave van de begrippen vrede en tolerantie.
De plaquette werd onthuld door burgemeester Thom de Graaf op 11 juli 2008.
Toespraak gehouden door Kees Waaijman: “Onthuld zal worden wat nu nog is verborgen, – maar niet door mij. Want dat zou ongepast zijn, het is immers niet aan mij de sluier weg te nemen die nu nog hangt over het gelaat van Titus Brandsma…” Ga naar de hele toespraak (PDF)
De Ontwerper
De plaquette is gemaakt door Jos Mertens, cultuur- en godsdienst- psycholoog, meubelmaker en beeldhouwer. Over zijn ontwerp zegt hij:
‘Ik heb geprobeerd om Titus Brandsma als een charismatische persoonlijkheid uit te beelden. Tegelijk wilde ik zijn streven om een eenheid te vinden tussen de diverse contemplatieve stromingen en de profane wereld vormgeven. Titus Brandsma als een man van het woord, die uitstraling had en heel veel mensen wist te raken. Titus Brandsma als een man die zijn religieuze en wereldse leven wist te combineren tot een leven waarin hij velen tot voorbeeld diende.’
Wanneer je vanuit het Keizer Karel plein langs de wachters en door de poorten loopt is op het plein het gedenkteken voor Titus Brandsma het meest in het oog springend. Het maakt het plein tot de Titushof. Titus is aanwezig. Met afbeeldingen uit zijn leven, met handgeschreven teksten en als beeld met een verwijzing naar Dachau.
‘Waren in Dachau de schoorsteenpijpen van de verbrandingsovens de abjecte symbolen van het absolute kwaad,
hier wilde ik diezelfde vormen transformeren tot monument van gedachtenis,
om ze daarmee voorgoed onschadelijk te maken en aan te tonen dat het kwaad niet het laatste woord heeft’
Arie Trum, de kunstenaar die samen met Coen Tuerlings het gedenkteken heeft ontworpen.
Nu is de stalen pijp doormidden gesneden en kinderen spelen er tussenin.
Allemaal tekens die een tiran verafschuwt: leven, speelruimte, handschrift, gelaat, onuitwisbaar een persoon.
Arie Trum, één van de ontwerpers
“De pyloon, het gedenkteken voor Titus Brandsma verbeeldt het meest dramatische deel uit de biografie van Titus, namelijk zijn martelaarsdood in Dachau en het uitwissen van die dood d.m.v. verbranding, maar tegelijkertijd moest dit worden omgesmeed tot een blijvende getuigenis van verdraagzaamheid en tolerantie. Waren in Dachau de schoorsteenpijpen van de verbrandingsovens de abjecte symbolen van het absolute kwaad, hier wilde ik diezelfde vormen transformeren tot monument van gedachtenis, om ze daarmee voorgoed onschadelijk te maken en aan te tonen dat het kwaad niet het laatste woord heeft.In mijn ontwerp ben ik dan ook uitgegaan van een stalen pijp die over de gehele lengte zou worden doorgezaagd, waardoor er twee segmenten ontstaan, die enigszins van elkaar weggedraaid, voor het eerst een blik in het interieur toelaten. Die binnenzijde werd in mijn gedachten langzamerhand een metafoor voor de binnenkant van Titus, daar waar hij het diepste en meest kwetsbare deel van zijn persoon omzette in woorden, gedachten en gebed, zijn geestelijk en mystiek erfgoed.
Ik heb ervoor gekozen om talloze fragmenten van zijn handschrift tot een nieuw grafisch geheel te componeren, in de hoop dat de aandachtige kijker door een zin, een enkel woord wellicht wordt geraakt en op zoek gaat naar de oorsprong ervan.
En om dat vorm te geven werden grafische beelden gebruikt in hard en contrastrijk zwart/wit, radicaal, confronterend, geprint op staal. Deze beelden staan ook voor die andere kant van Titus: voor zijn onverzettelijkheid, zijn weerbaarheid, zijn radicaliteit, zijn moed.
De pyloon nodigt uit om er omheen te lopen, hem van alle zijden te bekijken, waarbij elke plaats zijn eigen perspectief en vorm heeft. Soms lijkt de vorm gesloten en zie je alleen de buitenkant, het gelaat van Titus, dan weer een combinatie van buiten- en binnenkant en je kunt zelfs het binnenste, het innerlijk betreden om deel te krijgen aan zijn schrijfbewegingen, die de roerselen en bewegingen van zijn geest weerspiegelen.”
In de aanloop naar het nieuwe millenium ontstond de WorldPeaceFlame. Vanuit de vijf continenten van de wereld werden 7 Vlammen overgevlogen naar Wales. Op 28 juli 1999 werden deze Vlammen daar verenigd tot één WereldVredesVlam en deze verspreidt zich sindsdien over de wereld.
Sinds 2010 brandt in Nijmegen de WereldVredesVlam
Het allereerste monument met een permanent brandende vlam staat tegenover het Vredespaleis in Den Haag. Sindsdien zijn er vele monumenten in binnen- en buitenland bij gekomen. In Nederland zijn er onder andere monumenten in Cadzand, Twente, Vlissingen en Venlo. En sinds oktober 2010 brandt de WereldVredesVlam ook permanent in Nijmegen.
Vrede begint bij jezelf
Vrede gaat niet over een ver land of je overburen. Vrede draag je in je en je kunt dingen te doen die maken dat je innerlijke vrede kunt ervaren. Vanuit de vrede in jezelf kun je anderen open en zonder oordeel ontmoeten. Zo maken we met elkaar een wereld van vrede, door te beginnen bij onszelf.
Maandelijks – op iedere eerste donderdag – ontmoeten wij u en elkaar rond de WereldVredesVlam. U bent heel erg welkom.
De Titushof wordt omrand door twee muren, achter de WereldVredesVlam de Vredesmuur en achter het gedenkteken de Karmelmuur.
Op de stenen van de Vredesmuur staan uitspraken die de bezoeker aanzetten tot denken over wat je zelf kunt bijdragen aan Vrede.
Karmelmuur
Karmelmuur
De stenen in deze muur vertegenwoordigen gemeenschappen en personen uit de hele wereld die op deze wijze uitdrukking geven aan hun steun voor het Titus Brandsma Memorial. Veelal zijn ze verbonden met de wereldwijde Karmelgemeenschap.
De profeet Elia wordt gezien als de geestelijk vader van de Karmelorde. Zijn lijfspreuk siert de bovendorpel van de muur: Zelo zelatus sum pro Domino exercituum, (Met ijver heb ik geijverd voor de Heer van de machten). Deze tekst is in de Bijbel te vinden in 1 Koningen 19.
Heeft u interesse in het plaatsen van een steen en zo uw steun aan het TBM uit te drukken? Laat het weten via: titusbrandsma@karmel.nl
Tegel van de generaal
Op 1 oktober 2010 plaatste de Prior Generaal van de Orde der Karmelieten P. Fernando Milán Romeral de eerste steen in de Karmelmuur. Deze steen symboliseert allen die zich betrokken weten bij de Karmel wereldwijd.
